Damian McCann
Tá an t-am linn arís a chairde, an tréimhse is tábhachtaí i saol na scannán (bhuel, i saol Hollywood ar aon nós) – Oscar Season.
Sna pictiúrlanna beaga agus na multiplexes fud fad na tíre tá cuid de na scannáin is mó le bliain anuas in iomaíocht lena chéile le haird an phobail a tharraingt.
Tá an liosta deireanach d’ainmniúcháin na ngradam Oscar 2015 fógartha agus, a bheag nó a mhór, tá sé mar a shamhlaigh muid.
Is beag duine nár chuala iomrá, mar shampla, ar a leithéidí Birdman, Boyhood agus American Sniper.
Is dócha gurb é an t-iontas is mó ná an t-athrú mór a tháinig ar an méid aitheantais a tugadh do shaothar Wes Anderson, agus é ag claochlú ó ‘Art-house darling’ go Hollywood lársrutha.
Tá naoi n-ainmniúchán bainte amach aige dá scannán is déanaí The Grand Budapest Hotel, comhoiriúnaithe leis an scannán físiúil eile sin – Birdman.
Is féidir leis an Acadamh suas le deich scannán a ainmniú don chatagóir ‘Scannán is fearr na bliana’, ach i mbliana níor roghnaigh siad ach ocht gcinn.
I measc na scannán atá luaite sa rannóg sin, tá The Theory of Everything – scéal beathaisnéise an eolaí Shasanaigh Stephen Hawking, scannán fá eolaí Sasanach eile, Alan Turing, mar atá i The Imitation Game agus do léar mór daoine an t-íochtarán (agus an ceann is fearr liomsa féin sa chatagóir), Whiplash.
Ach, le beagán dabht is é Boyhood rogha na coitiantachta.
Scannán uaillmhianach atá ann a scannánaíodh thar thréimhse deich mbliana.
Agus an Golden Globe bainte aige an mhí seo caite, is comhartha maith é go mbeidh oíche shásúil ag an stiúrthóir Richard Linklater ar an 22ú Feabhra.
Más amhlaidh go mbaineann sé, léireoidh sé arís eile go bhfuil an tAcadamh (agus thiocfadh leat a rá, an pobal i gcoitinne) ag bogadh níos mó i dtreo scannáin neamhspleácha.
Smaoinigh siar go dtí an t-am seo anuraidh nuair a bhí 12 Years a Slave ar an bhuaiteoir ba mhó ag an ócáid.
Fadó, ba iad na scannáin stiúideo a rialaigh agus, go sonrach, na beathaisnéisí móra.
Bhí lá ann nuair a bheadh seans maith ag aisteoirí dá mba rud é gur ghlac siad ról doiligh d’fhíordhuine stairiúil (chuimhnigh ar Daniel Day-Lewis / My Left Foot i ’89 nó Ben Kingsley / Gandhi i ’82).
Is dócha gurb é sin an fáth a bhfuil cuid mhaith daoine den bharúil gur gonc atá san easpa ainmniúchán do stiúrthóir agus do phríomhaisteoir Selma i mbliana.
Cé go bhfuil aitheantas bainte amach acu ag comórtais eile ar fud an domhain, níor thug an tAcadamh ach dhá ainmniúchán dó – ‘Scannán is fearr’ agus ‘Amhrán is fearr’ na bliana.
Agus muid ag caint ar amhráin, cé go bhfuil cuid mhaith daoine thar bheith sásta go bhfuil “Everything is Awesome” ón Lego Movie luaite ar an liosta, is mór an t-iontas é nach raibh an scannán féin luaite i gcatagóir na beochana.
Bhí ráchairt an-mhór air, ní amháin i mbéal an phobail ach go criticiúil freisin.
Sin ráite ní shíltear go mbeidh mórán ón tír seo ag gearán, de bhrí go bhfuil scannán dár gcuid féin luaite ar an liosta sin – Song of the Sea, ó Tom Moore, an stiúrthóir céanna a rinne The Secret of Kells roinnt blianta ó shin.
Taobh leis an ghearrscannán Boogaloo and Graham ó thuaisceart na tíre, níl ach dhá scannán againn sa rás.
Agus príomhscannáin á n-eisiúint ag Michael Lennox (a rinne Boogaloo and Graham) agus ag Stephen Fingleton (a rinne SLR, a bhí ar fhadliosta na nOscar) i mbliana áfach, an bhfuil ré órga na scannán Éireannach (agus Uladh) ar tí tosú?
Beidh ort amharc ar an ócáid Dé Domhnaigh seo le fáil amach má bhíonn an t-ádh ar na hiontrálacha Éireannacha ach, idir an dá linn, seo mo réamh-mheasa féin ar na rannóga eile:
Scannán is Fearr
American Sniper
Birdman
Boyhood
The Grand Budapest Hotel
The Imitation Game
Selma
The Theory of Everything
Whiplash
Bainfidh sé: Boyhood
Ba chóir go mbainfeadh sé: Whiplash
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: Interstellar
Stiúrthóir is Fearr
Alejandro G Iñárritu (Birdman)
Richard Linklater (Boyhood)
Bennett Miller (Foxcatcher)
Wes Anderson (The Grand Budapest Hotel)
Morten Tyldum (The Imitation Game)
Bainfidh sé: Richard Linklater (Boyhood)
Ba chóir go mbainfeadh sé: Alejandro G Iñárritu (Birdman)
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: David Fincher (Gone Girl)
Ban-aisteoir is Fearr
Marion Cotillard (Two Days,One Night)
Felicity Jones (The Theory of Everything)
Julianne Moore (Still Alice)
Rosamund Pike (Gone Girl)
Reese Witherspoon (Wild)
Bainfidh sí: Julianne Moore (Still Alice)
Ba chóir go mbainfeadh sí: Julianne Moore (Still Alice)
Ba chóir go raibh sí ainmnithe: Scarlett Johansson (Under the Skin)
Aisteoir is Fearr
Steve Carell (Foxcatcher)
Bradley Cooper (American Sniper)
Benedict Cumberbatch (The Imitation Game)
Michael Keaton (Birdman)
Eddie Redmayne (The Theory of Everything)
Bainfidh sé: Eddie Redmayne
Ba chóir go mbainfeadh sé: Eddie Redmayne
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: Jake Gyllenhaal (Nightcrawler)
Aisteoir Taca is Fearr
Robert Duvall (The Judge)
Ethan Hawke (Boyhood)
Edward Norton (Birdman)
Mark Ruffalo (Foxcatcher)
JK Simmons (Whiplash)
Bainfidh sé: JK Simmons (Whiplash)
Ba chóir go mbainfeadh sé: JK Simmons (Whiplash)
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: Josh Brolin (Inherent Vice)
Ban-aisteoir Taca is Fearr
Patricia Arquette (Boyhood)
Laura Dern (Wild)
Keira Knightley (The Imitation Game)
Emma Stone (Birdman)
Meryl Streep (Into the Woods)
Bainfidh sé: Patricia Arquette (Boyhood)
Ba chóir go mbainfeadh sé: Emma Stone (Birdman)
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: Tilda Swinton (Snowpiercer)
Scannán is Fearr i dTeanga Iasachta
Ida
Leviathan
Tangerines
Timbuktu
Wild Tales
Bainfidh sé: Leviathan
Ba chóir go mbainfeadh sé: Ida
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: Force Majeure
Cineamatagrafaíocht is Fearr
Birdman
The Grand Budapest Hotel
Ida
Mr Turner
Unbroken
Bainfidh sé: Birdman
Ba chóir go mbainfeadh sé: Birdman
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: Hoyte van Hoytema (Interstellar)
Gnéchlár Faisnéise is Fearr
CitizenFour
Finding Vivian Maier
Last Days in Vietnam
The Salt of the Earth
Virunga
Bainfidh sé: CitizenFour
Ba chóir go mbainfeadh sé: CitizenFour
Ba chóir go raibh sé ainmnithe: Life Itself